Vriendschap voor professionals
In het boekje ‘veerkracht’ kwamen we een interessante indeling van vriendschappen tegen. We raden je aan het hele boek te lezen, maar voor vriendschap.nl citeren we graag de volgende alinea’s:
Professionals investeren vaak zo veel in hun werk dat hun vriendenkring misschien wel groter wordt, maar de contacten steeds minder intensief. Nu is het tijd om keuzes te maken en enkele vriendschappen te verdiepen. Maar hoe bouw je motiverende en blijvende vriendschappen op?
Ik spreek veel professionals die van zichzelf vinden dat ze weinig vrienden hebben. Als ik vraag wat daar de oorzaak van is, hebben ze in de regel één van de volgende excuses:
- Gewoon geen tijd, of geen prioriteit
- Hoe moet ik beginnen, en met wie?
- Misschien ben ik wel bang om (weer) teleurgesteld te worden
In het woord ontmoeten ligt een prachtige waarheid en uitnodiging tegelijk. Als ik iemand echt ontmoet, dan ervaart de ander dat hij niets hoeft. Hier wordt het ‘moeten’ ontmanteld. Ik hoef niemand anders te zijn, ik mag mezelf zijn. Degene die dit voor mij mogelijk maakt, biedt mij een ruimte waarin ik ten volle kan leven. Als je vriendschappen wilt opbouwen, is het waardevol de kunst van het ontmoeten te leren. Dat kan op veel verschillende niveaus:
Kennissen
Dit zijn mensen uit verschillende netwerken (zakelijk, verenigingen, kerk, familie, woonomgeving) Zij kennen jou en jij kent hen, en je ontmoet hen met enige regelmaat. Deze groep bestaat uit ongeveer 50 tot 150 personen.
Vrienden
Mensen met wie je een vriendschap hebt opgebouwd gedurende de verschillende fases van je leven. Sommigen van deze vrienden zin in de loop van de tijd weer teruggezakt tot het niveau van kennissen. Je vrienden zie je regelmatig, zij kennen jou en jij kent hen. Normaliter gaat het om 3 tot 25 personen.
Goede vrienden
Dit zijn vrienden die je volledig vertrouwt en die jou zeer goed kennen (en jij hen). Hier moet de kunst van het ontmoeten ten volle functioneren. De meeste mensen hebben één tot zeven van zulke intieme vrienden. Sommigen hebben geen goede vrienden.
Laten we eens inzoomen op de categorie ‘vrienden’. Om een idee van de mogelijke variaties te krijgen, geef ik je mijn vijf favoriete ‘inspirerende vrienden’:
- De ontspannen vriend
De vriend met wie je graag over grote en kleine dingen van het leven praat. Hier ervaar je een onvoorwaardelijk ‘ja’ ten opzichte van jou als persoon. Als je hem of haar ontmoet, ‘moet’ je even niets meer. Deze vrienden win je door zelf een ontspannen vriend te zijn, iemand te zijn bij wie anderen zich op hun gemak voelen.
- De motiverende vriend
Deze vrienden genieten ervan ons te wijzen op onze talenten en tegelijkertijd dagen ze ons uit daar ook mee aan de slag te gaan.
Hun hobby is ons erop te betrappen dat we iets unieks of goeds presteren. Dat is een volkomen normale instelling van ouders ten opzichte van hun kinderen, maar dit soort vrienden hebben we ook buiten onze familiekring hard nodig.
- De feedback-vriend
Zij investeren graag in onze groei door duidelijke en eerlijke feedback te geven. Daarbij gaat het hun niet om het beter weten, maar juist om ons te stimuleren zelf beter te worden. Dit zijn de vrienden die ons graag en zonder enige angst de waarheid zeggen, en die we hard nodig hebben om gezond te blijven en daarmee ook veerkrachtig te zijn.
- De partner-vriend
Deze vrienden zijn tegelijk ook partners die onze passie delen. Samen een kar trekken, samen dingen bouwen die blijvend zijn, samen door dik en dun gaan. Zij enthousiasmeren ons door hun passie en geven een grote bijdrage aan wie we zijn en wat we doen. Voor mij zijn dit bijvoorbeeld enkelen van mijn collega’s, met wie ik al jaren samen ons bedrijf xpand opbouw. Maar uiteraard ook Sylvia met wie ik al veertig jaar samen ben, met wie ik steeds weer opnieuw uitdagingen oppak waarvoor we een gedeelde passie hebben.
- De mentor-vriend
Mentor-vrienden enthousiasmeren ons en vuren onze passie aan. Ze investeren graag in onze groei als mens en professional en zijn daarmee een soort van sponsoren, die ons ondersteunen in goede en in slechte tijden.
Hoe krijg je zulke mentor-vrienden? Mijn indruk is dat je hen niet zomaar ‘krijgt’ omdat je van mening bent er recht op te hebben. Mentoren vind je door hen te zoeken, duidelijk te maken wat je graag van hen wilt leren en te overleggen wat jij voor hen kunt betekenen. Alleen als het een wederzijds dienende relatie is, slaagt een mentor-relatie.
Enkele tips om mee te beginnen:
- Erken dat je vrienden nodig hebt, dat dit geen luxe is, maar een belangrijk aspect van het leven.
- Neem het besluit om een deel van je tijd en leven te investeren in vriendschappen.
- Maak een lijst van alle kennissen in je netwerk die je beter zou willen leren kennen. Creëer met hen bewust enkele ontmoetingsmogelijkheden.
- Maak een lijst van alle vrienden die je nu hebt en vraag je af: wie kan ik hiermee dienen?
- Ontvang vriendschap als die zich ontwikkelt. Leer signalen herkennen als mensen oprecht interesse tonen.
- Reserveer tijd voor vrienden. Ontwikkel rituelen, zoals twee tot vier keer per jaar samen optrekken.
- Bouw je vriendschap uit met enkele goede vrienden door bijvoorbeeld regelmatig samen leuke dingen te doen. Wekelijks of minimaal één keer per maand.
- Word zelf een ontspannen vriend, want vriendschap heeft ruimte nodig waarin je elkaar ontmoet.
Vermijd bloedzuigers en andere vrienden die energie kosten
Na de ideeën over vriendschappen en hoe deze sociale energiebronnen voor ons kunnen worden, moeten we ook de donkere kant van sommige vriendschappen eerlijk onder ogen zien. Laten we proberen te ontdekken welke vijf energieslurpende vriendschappen er zoal zijn:
- De bloedzuiger
Ook wel genoemd de ‘very draining people’. Zij zuigen alle passie uit iemand en kruipen graag in de slachtofferrol. Ze proberen de verantwoordelijkheid neer te leggen bij jou als vriendelijke helper. In de regel hebben ze een stijl ontwikkeld van vriendelijkheid om bij je aan te haken, en zoeken dan – vaak onbewust – naar je medelijden. Als ze je dan voor hun zielige zaak gewonnen hebben, laten ze niet meer los, en kosten je veel energie.
- De ontmoediger
Dit zijn mensen die steeds beren op de weg zien, deze in alle kleu-ren uittekenen en de donkere kanten benadrukken. Mensen die geen hoop bieden maar twijfel zaaien, en in het geheim genieten als het mis met je gaat. We hebben het niet over de lichte pessimist, maar over de notoire pessimist.
- De criticaster
Dit zijn degenen die genieten wanneer ze ontdekken dat je een fout maakt, en die graag over je tekortkomingen en nauwelijks over je talenten praten. Dit komt vaak voort uit een ziekelijke hang naar verbetering van anderen, veroorzaakt door bijvoorbeeld een hoge mate van ontevredenheid over zichzelf. Het kan ook doodgewoon een vorm van hoogmoed of zelfs narcisme zijn.
- De manipulator
Deze ‘vrienden’ zullen je op subtiele manier steeds weer voor hun kar spannen. Ze proberen je van hen afhankelijk te maken, bijvoorbeeld door je te verwennen of je door intriges in te sluiten in hun web. Ze zijn vrij gemakkelijk te herkennen omdat ze altijd een rare nasmaak achterlaten nadat je tijd met hen hebt doorgebracht. Ze werken met verschillende vormen van subtiele angst, die je zelfs kan verlammen en daardoor in een patstelling brengen, waardoor je niet meer open durft te reageren.
- De agressor
Mensen die door een agressieve houding, door een bepaald woordgebruik en door druk uit te oefenen anderen kleineren en vernederen. Vaak zijn dit mensen die niet goed met hun eigen energie kunnen omgaan. In principe zijn de agressors relatief gemakkelijk om mee om te gaan wanneer je hen duidelijk tegemoet treedt, je grenzen netjes aangeeft, en hen erop wijst dat ze hun energie beter positief kunnen inzetten. Wanneer ze daar niet op reageren, is het zinvol om je van hen te distantiëren, en hen eventueel aan te moedigen een coach te zoeken.
Misschien vraag je je af of dit niet overdreven is. Het is goed om niet gelijk naar anderen te wijzen, maar eerst eens te kijken of je toevallig zelf in één van deze categorieën van ‘energieslurpende vrienden’ valt. Op een schaal van 1 tot 10 (1= herken ik helemaal niet, 10 = beschrijft precies hoe ik kan zijn), kun je bij elk van de vijf categorieën aangeven hoe je jezelf beoordeelt. Vervolgens neem je de categorie waarvoor je jezelf het hoogste cijfer hebt gegeven, en bespreek je dit met een goede vriend.
Daarna kun je uiteraard ook eens namen van vrienden achter de verschillende categorieën zetten en erover nadenken hoe je met deze personen tot een duidelijke afspraak kunt komen zodat dit gedrag stopt. In sommige gevallen is het wijzer om op een nette manier afstand te nemen. Vervelend is het natuurlijk als je met zulke ‘vrienden’ onder één dak woont; dan helpt meestal alleen hulp van buitenaf. Als ook dat niet helpt, rest ons een houding van liefdevol relativeren, zodat het negatieve gedrag van de ander ons niet meer zo diep raakt.
Deel dit bericht op social media: